Yeni Yangın Yönetmeliği Devrimi: Yangın Uzmanı Kimdir, Nasıl Olunur? 2025 Yılına Kadar Bilmeniz Gereken Her Şey

Giriş: Yangın Güvenliğinde Yeni Bir Dönem Başlıyor – Geri Sayım Başladı

Türkiye’deki tüm binalar için yangın güvenliğinde yeni bir çağın kapısı aralanıyor ve bu değişimin merkezinde kritik bir tarih var: 31 Aralık 2025.¹ Bu tarih, sadece bir son uyum tarihi olmanın ötesinde, yangın güvenliği kültüründe köklü bir zihniyet devriminin başlangıcını işaret ediyor. Yürürlüğe girmesi beklenen yeni “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik” taslağı, getirdiği en devrimci yenilikle, yani “Yangın Uzmanı” kavramıyla, sorumlulukları yeniden tanımlıyor. Artık genel ve belirsiz sorumlulukların yerini, Bakanlık tarafından yetkilendirilmiş, sertifikalı ve yasal olarak hesap verebilir profesyoneller alıyor.⁵ Bu makale, bir yandan yeni yasal yükümlülüklerle karşı karşıya olan bina sahipleri, site yöneticileri ve işletmeciler için bir yol haritası sunarken; diğer yandan bu yeni, prestijli ve yasal güvenceli mesleğe adım atmak isteyen profesyoneller için kapsamlı bir rehber niteliği taşıyor.

Bölüm 1: Yeni Yangın Güvenliği Düzeni: Yönetmelik Taslağı Ne Getiriyor?

Yeni düzenleme, yangın güvenliğine reaktif (olay sonrası müdahale) bir yaklaşımdan, proaktif (risk yönetimi odaklı) bir çerçeveye geçişi temsil etmektedir. Sertifikalı uzmanların ve planlı denetimlerin zorunlu hale getirilmesi, bina sahiplerini sadece bir yangın söndürücüye sahip olmaktan öte, sürekli bir yangın güvenliği yönetim sistemi kurmaya teşvik etmektedir.

Doğrudan Sorumluluk İlkesi

Yeni düzenlemenin en kritik yönlerinden biri, yangın güvenliği sorumluluğunu artık muğlak bırakmayıp doğrudan bina sahibi, yöneticisi ve işletmecilere yüklemesidir.⁴ “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik” taslağı, yangın güvenliğinden kamu ve özel kurumlarda en büyük amirin, diğer binalarda ise sahip veya yöneticilerin sorumlu olduğunu net bir şekilde belirtmektedir.⁵ Bu durum, “birileri yapar” anlayışını sona erdirerek yasal muhatapları ve hesap verebilirliği net bir şekilde ortaya koymaktadır. Sigorta şirketlerinin dahi yangına karşı sigorta taleplerinde güncel yangın güvenlik raporu istemesi, bu sorumluluğun ciddiyetini pekiştirmektedir.⁵

Kapsamın Genişlemesi: Mevcut Binalar da Artık Sorumlu

Yönetmeliğin en dikkat çekici değişikliklerinden biri, sadece yeni inşaatları değil, yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önce yapı ruhsatı almış, yapımı devam eden veya tamamlanmış olan “mevcut binaları” da kapsamına almasıdır.² Bu, Türkiye’deki mevcut yapı stokunun çok büyük bir kısmının yeni yükümlülüklere tabi olacağı anlamına gelmektedir. Bu geniş kapsam, uyum sürecinin aciliyetini ve önemini bir kat daha artırmaktadır.

Uyum Süreci ve Son Tarih: 31 Aralık 2025

Mevcut binaların yeni yönetmeliğe uyumu için son tarih 31 Aralık 2025 olarak belirlenmiştir.¹ Bu sürenin belirlenmesinde, özellikle ısıya dayanıklı kapılar gibi özel malzemelerin imalat ve tedarik süreçlerinde yaşanan zorluklar etkili olmuştur.³ Ancak bu tarihin kesin olduğu ve bir erteleme olmayacağı, 2026 yılı itibarıyla denetimlerin başlayacağı ve eksiklik tespit edilen binalar için idari para cezalarından faaliyet durdurmaya kadar varan ağır yaptırımların uygulanacağı unutulmamalıdır.² Bu durum, bina yöneticileri için bir zorluk teşkil ederken, aynı zamanda yangın güvenliği ekipmanı ve uzmanlık hizmetleri pazarında büyük bir talep artışı yaratarak önemli bir ekonomik hareketliliğe de zemin hazırlamaktadır.

Yeni Denetim Mekanizması

2026 yılından itibaren denetim yetkisi, Belediyelere bağlı yapı denetim birimleri, yerel İtfaiye Teşkilatları ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı İl Müdürlükleri gibi kurumlara verilmiştir.² Bu kurumlar, denetimlerini büyük ölçüde, yetkili Yangın Uzmanları tarafından hazırlanan periyodik kontrol raporlarını esas alarak gerçekleştirecektir. Bu yapı, denetim sürecini standardize etmeyi ve profesyonel bir temele oturtmayı amaçlamaktadır.

Bölüm 2: Yeni Bir Meslek Doğuyor: Yangın Uzmanı Kimdir?

Yönetmelik taslağının getirdiği “Yangın Uzmanı” rolü, yangın güvenliği alanında bir profesyonelleşme ve hesap verebilirlik mekanizması oluşturmaktadır. Bu model, 6331 sayılı kanun ile hayatımıza giren “İş Güvenliği Uzmanı” rolüne benzer şekilde, belirsiz sorumlulukları ortadan kaldırarak net, sertifikalı ve yasal bir profesyonel standart getirmektedir.¹⁰

Yasal Tanım ve Önemi

Yönetmelik taslağının 4. Maddesi, (aaa) bendinde “Yangın Uzmanı”nı resmi olarak şöyle tanımlamaktadır: “Bakanlık veya Bakanlıkça yetkilendirilmiş eğitici kurum veya kuruluşlar tarafından verilen eğitimde başarılı olan, nitelikleri Bakanlık tarafından belirlenen kişileri,” ifade eder.⁵ Bu tanım, mesleğin yasal çerçevesini çizerken, alınacak eğitimin ve sertifikanın Bakanlık tarafından yetkilendirilmiş kurumlarca verilmesinin mutlak bir zorunluluk olduğunu vurgulamaktadır.

İki Kademeli Uzmanlık Sistemi: YU1 ve YU2

Yangın uzmanlığı, binaların risk seviyesi, büyüklüğü ve kullanım amacına göre iki farklı yetki kademesine ayrılmıştır. Bu kademeli yapı, denetlenecek yapının karmaşıklığı ile denetimi yapacak uzmanın yetkinliğinin eşleştirilmesini sağlayarak denetim kalitesini artırmayı hedefler.²

Temel Seviye Yangın Uzmanı (YU1)

Görev Alanı: Temel seviye uzmanlar, genellikle daha düşük riskli ve küçük ölçekli yapıların denetiminden sorumludur. Bunlar arasında inşaat alanı 1000 $m^2$ ve altındaki ofisler, dükkanlar, kurumsal binalar ile 25 yataktan az kapasiteli konaklama tesisleri gibi yerler bulunmaktadır.⁵
Sorumlulukları: Bu uzmanların temel görevleri, sorumlu oldukları binalarda periyodik denetimleri gerçekleştirmek, temel düzeyde raporlama yapmak ve basit uygunsuzluklar için danışmanlık hizmeti sunmaktır.

İleri Seviye Yangın Uzmanı (YU2)

Görev Alanı: İleri seviye uzmanlar, yüksek riskli, büyük ve karmaşık yapıların denetimi için yetkilendirilmiştir. Bu kategoriye 50 veya daha fazla yatak kapasiteli oteller, hastaneler, alışveriş merkezleri, okullar, yurtlar, endüstriyel tesisler ve karışık kullanım amaçlı binalar girmektedir.⁵
Sorumlulukları: Bu uzmanlar, kapsamlı risk analizleri yapar, Turizm İşletme Belgesi gibi özel belgeler için gereken detaylı yangın güvenlik raporlarını hazırlar ve karmaşık yapıların periyodik denetim süreçlerini yönetirler.

Bu yeni uzmanlık rolü, yasal uyumluluk için kritik bir “geçit bekçisi” konumu yaratmaktadır. Bir yangın uzmanının imzaladığı rapor, işletmelerin faaliyetlerini sürdürebilmesi, sigorta poliçelerini yenileyebilmesi ve yasal cezalardan kaçınabilmesi için zorunlu bir belge haline gelecektir. Bu durum, role sadece teknik bir danışmanlık değil, aynı zamanda quasi-regülatif bir yetki de kazandırmaktadır.⁵

Bölüm 3: Sertifika Sahipleri Arasına Katılın: Yangın Uzmanı Olma Yol Haritası

Yangın uzmanı olmak, belirli eğitim ve yeterlilik şartlarını karşılamayı gerektiren, yapılandırılmış bir süreçtir. Bu süreç, mevcut meslek sahipleri için değerli bir uzmanlık alanı ve yeni bir kariyer yolu sunmaktadır.

Adım 1: Eğitim Ön Şartları

Uzmanlık eğitim programlarına başvurabilmek için adayların belirli asgari koşulları sağlaması gerekmektedir:

Mezuniyet: En az ön lisans düzeyinde bir bölümden mezun olmak temel şarttır.⁶
Tavsiye Edilen Bölümler: Başvurularda, “İtfaiyecilik ve Yangın Güvenliği,” “Sivil Savunma ve İtfaiyecilik,” “İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG)” ve “Acil Durum ve Afet Yönetimi” gibi doğrudan ilgili alanlardan mezun olanlara öncelik verilmesi beklenmektedir. Bununla birlikte, “Elektrik-Elektronik Mühendisliği,” “Makine Mühendisliği,” “İnşaat Mühendisliği” ve “Mimarlık” gibi teknik bölümlerden mezun olan profesyoneller de bu eğitimlere katılarak kariyerlerini bu yönde geliştirebilirler.⁶ Bu yapı, yeni mesleğin sıfırdan yaratılması yerine, mevcut profesyonel birikimin üzerine bir uzmanlık inşa etme stratejisini göstermektedir.

Adım 2: Yetkili Kurumdan Eğitim Almak

Eğitimin mutlaka Bakanlık tarafından yetkilendirilmiş kurum veya kuruluşlardan alınması zorunludur. Bu durum, eğitim sürecinin akademik bir titizlikle ve belirli bir standartta yürütüleceğini garanti altına almaktadır.

Eğitim programları, teorik ve pratik bileşenleri bir araya getirerek kapsamlı bir yetkinlik kazandırmayı amaçlar. Ana ders başlıkları şunları içerir:

Yangın güvenliği ile ilgili yasal mevzuat (BYKHY, 6331 Sayılı İSG Kanunu vb.).⁶
Binaların tehlike sınıflandırması ve risk analizi metodolojileri.⁶
Aktif ve pasif yangın korunum sistemleri (yağmurlama, duman tahliye, basınçlandırma, yangın kompartımanları vb.).⁶
Acil durum planlaması, tahliye senaryoları ve tatbikat organizasyonu.⁶
Yangın söndürme ekipmanlarının yerleşimi ve periyodik kontrol esasları.¹⁵

Adım 3: Sınav ve Sertifikasyon Süreci

Eğitim programını tamamlayan adaylar, yetkinliklerini ölçmek amacıyla hem teorik (genellikle çoktan seçmeli) hem de pratik (saha uygulaması) sınavlara tabi tutulur.⁶ Bu sınavlarda başarılı olan adaylar, Bakanlık onaylı “Yangın Uzmanı Sertifikası” almaya hak kazanır. Bu sertifika, e-Devlet sistemi üzerinden sorgulanabilen, tüm resmi ve özel kurumlarda geçerli olan yasal bir belgedir.¹⁰

Bölüm 4: Sertifikanın Ötesinde: Bir Yangın Uzmanının Görev ve Sorumlulukları

Yangın uzmanının rolü, sadece periyodik denetim yapmaktan çok daha geniştir; uzman, bir binanın bütünsel güvenlik kültürünün merkezinde yer alan bir güvenlik yöneticisi konumundadır.

Periyodik Kontrol ve Raporlama

Yangın uzmanının en temel ve yasal olarak bağlayıcı görevi, sorumlu olduğu binaların yangın güvenliği sistemlerini ve önlemlerini, yönetmelik taslağının Ek-16’sında belirtilen periyotlarda denetlemek ve bu denetim sonucunda resmi bir “Yangın Güvenlik Raporu” hazırlamaktır.⁵ Bu raporlar, yasal denetimlerde ve sigorta süreçlerinde esas alınacak temel belge niteliğindedir ve düzenli olarak saklanmalıdır. Bu durum, uyumluluğu bir görüş meselesi olmaktan çıkarıp kanıta dayalı, belgelenmiş bir sürece dönüştürmektedir.

Bina Türlerine Göre Zorunlu Denetim Periyotları ve Uzmanlık Seviyeleri

Aşağıdaki tablo, yönetmelik taslağının Ek-16’sına dayanarak farklı bina türleri için zorunlu denetim sıklıklarını ve gereken uzmanlık seviyesini özetlemektedir.²

Bina Kullanım Sınıfı	Sınır / Ölçek	Denetim Periyodu (Ay)	Gerekli Yetki Seviyesi
Konut	Yapı Yüksekliği 12,50 m üstü	24	YU1 + YU2 + İtfaiye Teşkilatı
Konaklama Amaçlı Binalar	Yatılan oda sayısı 25 ve altında	24	YU1 + YU2 + İtfaiye Teşkilatı
	Yatılan oda sayısı 25’in üstünde	18	YU2 + İtfaiye Teşkilatı
Kurumsal Binalar	İnşaat alanı 1000 $m^2$ ve altı	24	YU1 + YU2 + İtfaiye Teşkilatı
	İnşaat alanı 1000 $m^2$ üstü	18	YU2 + İtfaiye Teşkilatı
Büro Binaları	İnşaat alanı 1000 $m^2$ ve altı	24	YU1 + YU2 + İtfaiye Teşkilatı
	İnşaat alanı 1000 $m^2$ üstü	18	YU2 + İtfaiye Teşkilatı
Ticari Amaçlı Binalar	İnşaat alanı 1000 $m^2$ ve altı	24	YU1 + YU2 + İtfaiye Teşkilatı
	İnşaat alanı 1000 $m^2$ üstü	18	YU2 + İtfaiye Teşkilatı
Endüstriyel Yapılar	Yüksek Tehlikeli	12	İtfaiye Teşkilatı
	Orta Tehlikeli	18	YU1 + YU2 + İtfaiye Teşkilatı
	Düşük Tehlikeli	24	YU1 + YU2 + İtfaiye Teşkilatı
Toplanma Amaçlı Binalar	İnşaat alanı 1000 $m^2$ ve altı	24	YU1 + YU2 + İtfaiye Teşkilatı
	İnşaat alanı 1000 $m^2$ üstü	18	YU2 + İtfaiye Teşkilatı
Depolama Amaçlı Tesisler	Yüksek Tehlikeli	12	İtfaiye Teşkilatı
	Orta Tehlikeli	18	YU1 + YU2 + İtfaiye Teşkilatı
	Düşük Tehlikeli	24	YU1 + YU2 + İtfaiye Teşkilatı
Yüksek Tehlikeli Yerler	Sınır olmaksızın	12	İtfaiye Teşkilatı
Karışık Kullanım Amaçlı	Sınır olmaksızın	18	YU2 + İtfaiye Teşkilatı

*YU1: Temel Seviye Yangın Uzmanı, YU2: İleri Seviye Yangın Uzmanı

Diğer Önemli Görevler

Yangın uzmanının sorumlulukları raporlama ile sınırlı değildir. Diğer önemli görevleri şunlardır:

Danışmanlık: Denetimlerde tespit edilen eksikliklerin giderilmesi ve yönetmeliğe tam uyumun sağlanması için bina yönetimlerine teknik danışmanlık yapmak.⁶
Acil Durum Ekiplerinin Kurulumu ve Eğitimi: Yönetmeliğin belirli büyüklükteki binalar için zorunlu kıldığı söndürme, kurtarma, koruma ve ilk yardım ekiplerinin oluşturulması sürecini yönetmek ve bu ekiplerin temel eğitimlerini organize etmek.²
Tatbikat Planlama ve Yönetimi: Binalarda yılda en az bir kez yapılması zorunlu olan yangın tahliye ve söndürme tatbikatlarını senaryolarıyla birlikte planlamak, yürütülmesini denetlemek ve sonuçlarını raporlamak.⁵

Bölüm 5: Kariyer Fırsatları: Yangın Uzmanlığı Geleceğin Mesleği mi?

Yeni yönetmelik, sadece bir dizi kural getirmekle kalmıyor, aynı zamanda eğitim kurumları, sertifikasyon mekanizmaları, hizmet sağlayıcılar ve ekipman tedarikçilerinden oluşan yeni bir profesyonel ekosistem yaratıyor. Bu ekosistemin merkezinde ise yangın uzmanları yer alıyor.

Artan Talep ve Pazar Büyüklüğü

Yönetmeliğin Türkiye genelindeki yüz binlerce mevcut binayı kapsama alması, sertifikalı yangın uzmanlarına yönelik kitlesel ve sürekli bir talep yaratacaktır. Özellikle 2025 son tarihinin yaklaşmasıyla birlikte, bu alandaki profesyonel hizmetlere olan ihtiyaç katlanarak artacaktır.⁶

Çalışma Alanları ve Kariyer Yolları

Sertifikalı bir yangın uzmanı için çeşitli kariyer yolları mevcuttur:

Bağımsız Danışmanlık: Özellikle İleri Seviye (YU2) uzmanlar, kendi danışmanlık firmalarını kurarak, yüksek riskli binalara yönelik denetim ve raporlama hizmetleri sunabilirler. Bu, yüksek gelir potansiyeli ve mesleki özerklik sunan bir yoldur.⁶
Kurumsal Pozisyonlar: Alışveriş merkezleri, otel zincirleri, büyük sanayi tesisleri ve hastaneler gibi büyük ölçekli işletmeler, yasal uyumluluklarını sürekli kılmak için kendi bünyelerinde tam zamanlı yangın uzmanları istihdam etme yoluna gideceklerdir.
OSGB ve Bina Yönetim Firmaları: Mevcut Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimleri (OSGB’ler) ve profesyonel bina yönetim şirketleri, müşterilerine sundukları hizmet paketlerine yangın uzmanlığı denetimini de eklemek zorunda kalacaklardır. Bu durum, bu firmalarda yeni istihdam olanakları yaratacaktır.¹

Mesleğin Avantajları

Yangın uzmanlığı kariyeri, birçok önemli avantaj sunmaktadır: Yasal olarak tanınan ve korunan bir unvan, piyasada sürekli ve artan bir ihtiyaç, can ve mal güvenliğine katkıda bulunarak toplumsal fayda sağlama tatmini ve kendi işini kurma potansiyeli bu avantajların başında gelmektedir.⁶

Sonuç: Güvenli Bir Gelecek İçin Harekete Geçme Zamanı

Yeni “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik” ve getirdiği “Yangın Uzmanı” kavramı, bir angarya veya ek maliyet olarak görülmemelidir. Bu düzenleme, can ve mal güvenliğini tesadüflere bırakmayıp profesyonel, denetlenebilir ve sürdürülebilir bir zemine oturtan, gecikmiş ancak son derece gerekli bir reformdur.

Bina Sahipleri ve Yöneticilerine Çağrı: Geri sayım başladı. 31 Aralık 2025 tarihini beklemeden, uyum sürecini ertelemeyin. Şimdiden bir uzmana danışarak binanızın mevcut durumunu değerlendirin, eksiklerinizi tespit edin ve bir eylem planı oluşturun. Unutmayın, son ana bırakılan adımlar hem daha maliyetli olacak hem de yasal yaptırımlarla karşılaşma riskinizi artıracaktır.¹

Profesyonellere Çağrı: Gerekli eğitim ve mesleki altyapıya sahip olanlar için yangın uzmanlığı, topluma doğrudan katkı sağlayan, yasal güvencesi olan ve ekonomik potansiyeli yüksek, geleceği parlak bir kariyer fırsatı sunmaktadır. Bu yeni ve prestijli alanda yerinizi almak için harekete geçmenin tam zamanı.

🔗 www.yanginuzmani.com
📧 info@yanginuzmani.com
📱 +90 (545) 608 01 00